Po podniesieniu stóp procentowych przez RPP, proponuję spojrzeć jak na to zareagowały banki oraz Ministerstwo Finansów. W przypadku banków ocena jest trochę utrudniona, ponieważ zmieniona została metodologia podawania stóp oferowanych przez banki. Dla lat 2004-2007 stopy depozytów bankowych dotyczą umów nowych. Metodologia obowiązująca do tego czasu oraz przejściowo dla 2004 r. nie pozwala na zachowanie pełnej porównywalności z rokiem 2003 r. Zmianę metodologii wprowadzono około rok temu i porównywalność zostałaby utracona na chwilę zmiany. NBP odtworzył historycznie dane wg nowej metodologii do lat 2004 i 2005 włącznie w zależności od typu prezentowanej statystyki (jak ja nie lubię „zmian metodologii” !!). W związku z tym postanowiłem przesunąć wstecz moment zestawienia szeregów czasowych wg różnych metodologii. Zmiana następuje na przełomie lat 2003 i 2004, co widać szczególnie w przypadku oprocentowania depozytów dla lokat 3 miesięcznych. Zmienność rentowności dla depozytów 12 miesięcznych najprawdopodobniej wynika ze braku jednolitości próby badawczej, indywidualnego negocjowania w niektórych przypadkach oraz zasad wyliczania oprocentowania efektywnego. W związku z tym analiza zmian oprocentowania dla lokat 12 miesięcznych jest nieco utrudniona.
Banki zmieniają stopy depozytów w zależności od zmian stóp dokonywanych przez RPP oraz zmian rynkowych. Generalnie banki niechętnie i z opóźnieniem podnoszą stopy depozytów w przypadku wzrostu stóp na rynku (lub przez RPP) i chętniej obniżają kiedy z dużym prawdopodobieństwem wiadomo że rozpoczyna się seria obniżek stóp. Niemniej od początku 2006 r. zwiększająca się akcja kredytowa i silna konkurencja giełdy i TFI zmusiła banki do zmniejszania równicy pomiędzy stopami depozytów a przykładowo stopą referencyjną ustalaną przez RPP. Warto zwrócić uwagę, że od chwili rozpoczęcia serii podwyżek, banki musiały przyspieszyć zmniejszanie różnicy, częściowo z powodu wzrostu ceny depozytów 3 miesięcznych na rynku międzybankowym. Mamy więc dobry okres dla osób które z racji wielkości depozytu mogą negocjować stawki. Proponowałbym jednak inwestować wolne środki na dłuższe okresy (rok i dłużej) raczej w obligacjach trzyletnich, czy czteroletnich. Zakładanie obecnie lokat dłuższych o stałym oprocentowaniu w bankach to raczej chybiony pomysł. Reakcja klientów jest adekwatna do propozycji. Wprawdzie wyniki podaży pieniądza wskazują na wzrost dynamiki oszczędności w bankach na początku roku, ale był on przejściowy i raczej był skutkiem efektu bazy. W ostatnich miesiącach roczna realna dynamika to zaledwie kilka procent, co oczywiście cieszy biorąc pod uwagę wzrost wynagrodzeń, czy ogólnego funduszu płac. Jest to więc bardziej efekt oszczędzania z powodu pojawiającej się nadwyżki w gospodarstwach domowych niż atrakcyjności lokat. Z drugiej strony muszę jednak przyznać, że dla osób o słabszej wiedzy ekonomicznej i przy wciąż jeszcze niskich oszczędnościach, bank jest najlepszym miejscem do lokowania pojawiających się nadwyżek finansowych.
Agresywniejsze w pozyskiwania naszej sympatii, z dwóch omawianych form oszczędzania, jest Ministerstwo Finansów. Niestety nie przekłada się to na wyniki sprzedaży obligacji detalicznych. Po pierwszych siedmiu miesiącach roku sprzedaż obligacji spadła niemal o połowę w porównaniu z okresem I – VII 2006 r. To głównie skutek spadku sprzedaży obligacji dwuletnich aż o 57%. I trudno się dziwić, bo mówimy o obligacjach dwuletnich o stałym oprocentowaniu. Wzrost rentowności w tempie zmian dokonywanych przez RPP i rynku, nie może pomóc przy obecnej prognozie stóp. Mnie najbardziej rozczarowuje sprzedaż trzylatek opartych na 6 miesięcznym WIBORZE (x 0,93). Sprzedaż w okresie od stycznia do lipca spadła o 20%, głównie przez słaby wynik z pierwszej serii emitowanej w tym roku. Inwestorzy są tak zachwyceni wynikami TFI i giełdą, że zupełnie lekceważą dobre obligacje o zmiennym oprocentowaniu, czyli idealny bezpieczny instrument na obecne czasy. Obligacyjne TFI co najmniej w pierwszych kilku kwartałach nie są dla obligacji trzyletnich konkurencją. Nie wykluczam, że dopiero korekta na giełdzie w okresie wakacji, spowoduje przypomnienie sobie o trzylatkach z serii sierpniowej lub listopadowej. Niestety nie znam bieżących wyników sprzedaży serii sierpniowej. Jedynie sprzedaż 10 latek uległa poprawie. W ubiegłym roku było to 35 mln nominalnie, a w obecnym (po siedmiu miesiącach) aż 116 mln pln. Sukces tych obligacji może wynikać z ich przeznaczenia (jako forma lokaty w ramach Indywidualnych Kont Emerytalnych) oraz bardzo atrakcyjnego pierwszego (wykres) i kolejnych kuponów. O blisko połowę spadła również sprzedaż czterolatek. Z punktu widzenia rentowności, to instrument porównywalny, o ile nie nieco wydajniejszy (to zależy od prognozy inflacji i realnej stopy procentowej). Pozostaje wierzyć, że Polacy wkrótce docenią te instrumenty, bo jak na razie poziom sprzedaży nie wystawia nam najlepszej oceny, jeśli chodzi o umiejętność lokowania pieniędzy w okresie wzrostu stóp rynkowych i wzrastającego ryzyka giełdowego.
O obligacjach detalicznych pisałem w maju, polecam:
http://opinieekonomiczne.blox.pl/2007/05/Obligacje-detaliczne-cz1.html
http://opinieekonomiczne.blox.pl/2007/05/Obligacje-detaliczne-cz2-ost.html
