GUS opublikował dane finansowe przedsiębiorstw niefinansowych (ech, ten statystyczny język) za III kw 2017. Pewnie większość z miłośników grzebania w danych GUS rzuciła się na zakładkę ‘Tabl. 45’ pliku excel’owego z danymi o inwestycjach. I? I jest słabo. Brak przełomu. Ale o tym nieco dalej. Wpierw krótki opis, czy raczej skrót, najnowszych danych.
Po wstępnych danych o PKB za III kw wiadomo już, że w tym roku wzrost gospodarczy wyniesie ok. 4%. To dobry wynik, co widać m.in. po spadającym bezrobociu. Wg prognoz mało prawdopodobne jest utrzymanie takiego wskazania w średnim terminie. Niemniej jest szansa na utrzymanie tempa wzrostu min. 3%, co złym wynikiem nie jest. Musimy pamiętać, że okres dobrej koniunktury trwa już jakieś 3-4 lata i, porównując z poprzednimi okresami koniunktury, ok. 2/3 okresu szaleństwa za nami.
Zanim wpadniemy w nadmierny zachwyt nad sobą, to trzeba przypomnieć, że nadal nasz wzrost gospodarczy w znacznym stopniu uzależniony jest od koniunktury w UE. Wzór na nasz wzrost pozostaje niezmienny: PKB w UE + 2 pkt. proc = PKB w Polsce. To oczywiście żartobliwe ujęcie, ale gdy się spojrzy na wykres, inaczej być nie chce. A unijny ‘dopalacz’ wiecznie trwać nie będzie.
W III kw 2017 r. przychody przedsiębiorstw wzrosły o 9,2% y/y. To ładny wynik. Średnie kwartalne dynamiki z dwóch lat poprzednich to 2,3% w 2015 r. i 3,7% w 2016 r. Średnia dla tego roku to ok. 9,5%. Mimo tak znacznej dynamiki wzrostu, nie udało się poprawić wyników finansowych, jeżeli przyjąć, że wskaźnikiem reprezentatywnym dla wyników jest rentowność netto sprzedaży. Rentowność netto sprzedaży dla podmiotów ogółem za sam tylko III kwartał wyniosła 4,2%, przy 4,3% w III kw ubiegłego roku. Natomiast rentowność netto roczna krocząca wyniosła: w 2017 r. 4,4% przy 4,3% po III kw 2016 r. W przypadku podmiotów zaliczanych do przetwórstwa przemysłowego, rentowność roczna krocząca obniżyła się z 5,4% w III kw 2016 r. do 5,0% w III kw 2017 r.
Udział podmiotów osiągających dodatni wynik netto nie jest większy niż roku temu. (w 2016 r. na koniec III kw 77,%, w 2017 r. 76,3%). Nie chce bynajmniej odbierać radości z wyników tegorocznych i ostatniego kwartału. Są naprawdę dobre. Warto jednak zwrócić uwagę, że wyniki podmiotów niefinansowych wiecznie poprawiać się nie będą. A mimo tego, że są dobre, przedsiębiorstwa nadal ostrożnie podchodzą do inwestowania, co jest chyba jedną z największych zagadek ostatnich kwartałów.
Inwestycje po trzech kwartałach 2017 są raptem 0,5% większe od ubiegłorocznych. Niestety można powiedzieć: w inwestycjach bez zmian. Być może istotną zmianę przyniesie IV kw, na który przypada ok. 35% nakładów z całego roku. Nieco lepiej wygląda sytuacja w działach przetwórstwa przemysłowego: wzrost y/y o 3,3% (wynik łączny dla przetwórstwa). Niestety, kiedy spojrzy się na zmiany z przeszłości (tej bliższej i dalszej), to najwyraźniej tempo wzrostu inwestycji w przetwórstwie przemysłowym najwyraźniej spada, zamiast rosnąć. Pocieszeniem może być mocny trend wzrostowy inwestycji w handlu czy wychodzenie z marazmu (inwestycyjnego) w budownictwie. Nadziej daje też kilka działów gospodarki należących do przemysłu.
Brak przełomu w inwestycjach wynika m.in. z polityki sektorów zdominowanych przez państwo. Gdyby wskazać kilka głównych przyczyn stagnacji w inwestycjach, to niewątpliwie ‘winnymi’ są tu m.in. szeroko rozumiana energetyka (dział PKD 35) i górnictwo. Sytuacja finansowa niektórych państwowych firm i polityka państwa zmierzająca do ratowania jednych firm kosztem drugich, ma niestety swoje negatywne konsekwencje dla inwestycji.
Wierzę jednak, że w kolejnych kwartałach nakłady zaczną rosnąć. Sugerują to porównania z sytuacją z lat wcześniejszych, czy zbliżające się do maksymalnego, wykorzystanie mocy produkcyjnych (badania GUS).
