OPINIE EKONOMICZNE

W ostatnich dniach media obiegła informacja, że P.Kukiz konsultuje (czy jak tam zwał) swój program z Centrum im. Adama Smitha (dalej CAS). Wstrzymywałem się z poruszeniem tematu, bo brakowało mi potwierdzenia ze strony samego P.Kukiza. Jednoznacznego potwierdzenia nadal nie ma, ale P.Kukiz i osoby z nim związane zdają się potwierdzać współpracę z CAS. CAS również współpracy się nie wypiera. Sytuacja jest zabawna. Tak jakby CAS i P.Kukiz próbowali utrzymać w tajemnicy przed opinią publiczną swoją współpracę. Nikt nie chce potwierdzić, nikt nie chce zaprzeczyć. Zabawna sytuacja, biorąc pod uwagę , że dotyczy polityka którego ugrupowanie zyskuje niemal 20% w sondażach i 21% głosujących w I turze niedawnych wyborów prezydenckich wskazało P.Kukiza.

Sukces jaki odniósł kandydat tzw. „antysystemowy” wywołał szereg pytań o poglądy ekonomiczne P.Kukiza. Jakby nie było, główna twarz społecznego buntu i być może koalicjant w przyszłym rządzie, zmierzy się wcześniej czy później z mnóstwem społecznych i makroeknomicznych wyzwań. Żeby było zabawniej, najwyraźniej jego zwolennikom kompletnie nie przeszkadza brak programu i poglądów. Albo więc zaakceptują wszystko co powie, albo – w co bardziej wierzę – wyborcy P.Kukiza przypisują mu pewne poglądy, w czym mogą się bardzo rozczarować.

Jest problem z określeniem poglądów ekonomicznych P.Kukiza i wiedzy w tym zakresie. W minionych latach, kiedy budował polityczną pozycję, uczestniczył w wielu inicjatywach. Wypowiadał szereg sądów i myśli. Próba sklecenia z tego jakiegoś obrazu, tzn. katalogu poglądów, kończy się porażką. Były (są?) to poglądy od lewicowych, w tym populistycznych, bo skrajnie liberalne. Brak zaprzeczenia odnośnie konsultacji (przygotowania?) przez CAS programu ekonomicznego przez obydwie strony, zdaje się potwierdzać iż P.Kukiz szuka natchnienia w ekonomii. Osobiście twierdzę, że Paweł Kukiz nie ma skonkretyzowanych ekonomicznych poglądów. Niezwykle wysokie wskazania sondażowe i miejsce na podium po I turze majowych wyborów, wywołały u P.Kukiza panikę i konieczność stworzenia naprędce programu ekonomicznego i wypracowania poglądów. Problem jest chyba dość poważny, bo P.Kukiz na tematy ekonomicznie dyskusji podejmować na ogół nie chce.

Obawiam się, że przez swych sympatyków P.Kukiz postrzegany jest jako kandydat ekonomicznie lewicowy. Ma być ZMIANA. Elektoratowi buntu młodego pokolenia bardzo się to spodobało, bo otrzymał nadzieję (tzn. tak to odebrał) na pracę, karierę, kredyt na mieszkanie itd. No bo jak zmiana, to tylko na lepsze.

Tymczasem P.Kukiz zdaje się być zainteresowany programem CAS, który znany jest z bardzo liberalnych poglądów na podatki, składki ubezpieczeniowe itd. Sympatykiem poglądów prezentowanych przez CAS nie jestem, ale tez nie potępiam ich wszystkich w czambuł. Obawiam się jednak, że gdy do sympatyków P.Kukiza dojdzie jakie poglądy prezentuje CAS, popularność P.Kukiza może mocno spaść. Być może część młodych ludzi da się uwieść liberalnym poglądom CAS, bo dla nich niektóre z pomysłów CAS teoretycznie mogą się okazać skuteczne w znalezieniu pracy i pierwszych latach pracy zawodowej. Pozostańmy jednak przy określeniu „teoretycznie rzecz biorąc”.

Nie jest moim celem w bieżącym wpisie komentowanie poglądów ekonomicznych popularyzowanych przez CAS. Przyjmuje, ze czytelnicy sami się z nimi zapoznali. Proponuje na przykład dobrze wczytać się w problematykę podatkową.  Oczywiście jak ktoś ma ochotę, to mogę podyskutować. Być może będzie okazja niektóre kwestie poruszyć w kolejnych wpisach. Zobaczymy.

Bynajmniej ucieczka P.Kukiza od tematów ekonomicznych nie jest prywatnie dla mnie problemem. Istnieje jednak ryzyko, że niesiony falą olbrzymich oczekiwań społecznych do parlamentu, i być może koalicji rządowej, wejdzie polityk, który nie zdążył sobie wypracować ekonomicznych poglądów i nie ma większego pojęcia o ekonomicznych i społecznych problemach kraju. Sympatykom P.Kukiza pewnie to nie będzie przeszkadzać. Jednak tak jak go gwałtownie pokochali, mogą się równie szybko odkochać. Tylko że wtedy zostaniemy w parlamencie z ugrupowaniem będącym być może czymś więcej niż języczek u wagi, które będzie mieszaniną kontestacji i populistycznych ekonomicznych poglądów z gatunku ‘Od Sasa do Lasa’.

Zaryzykuje teorię, że docelowo P.Kukiz nie oprze swojej politycznej pozycji na teoriach popularyzowanych przez CAS. Są zbyt liberalne jak na oczekiwania polskiego społeczeństwa. Podejrzewam, że klimaty ‘populistyczne’ w zakresie ekonomicznym, będą przeważać zarówno w kampanii wyborczej jak i w późniejszym funkcjonowaniu w polityce P.Kukiza.

1.        Konsternacja

Jesteśmy świadkami dość niecodziennej sytuacji po wyborach. Prezydentem ma zostać człowiek, który świadomie przyłożył rękę do skandalu ze SKOKami. Przypomnę, że w wyniku decyzji prezydenta Kaczyńskiego, do której merytoryczne wsparcie przygotował A.Duda, SKOKi weszły z kilkuletnim opóźnieniem pod kontrolę KNFu. Pomysł prezydenta Kaczyńskiego formalnie zakładał kontrolę KNFu, ale nie bezpośrednią, co praktycznie uniemożliwiało realną kontrolę SKOKów.

Na chwilę obecną kosztowało to ponad 3 mld zł. Rachunek płacą klienci banków, czyli Polacy niezależnie od barw polityczny i tego czy chodzą na wybory czy nie. W tym rachunku są wypłaty z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i przejęcie dwóch skoków w bardzo złej sytuacji przez banki komercyjne, co też wymaga środków na restrukturyzację przejętego majątku i portfela. Trudno oczywiście dyskutować z wyborcami. Cześć wiedziała o ‘wkładzie’ A.Dudy w aferę ze SKOKami, a część wiedzieć nie chciała i wypierała tą informację ze świadomości. Za tą przewinę A.Duda odpowiedzialności nie poniesie. W najlepszej sytuacji tylko odpowiedzialność moralną, czyli żadną. Sam przyszły prezydent był i jest w pełni świadom swojego udziału w aferze SKOKów. Starał się omijać ten temat szerokim łukiem. Na pytanie dot. SKOKów i swojego tym udziału, odpowiadał wymijająco lub po prostu zmieniał temat. Media niestety nie potrafiły konsekwentnie wyegzekwować tego tematu od kandydata A.Dudy.

Pozostaje pytanie o makroeknomiczne konsekwencje wyborczych obietnic A.Dudy. A przyznać trzeba, że A.Duda był w kampanii wyborczej niebywale hojny, przebijając 9-ktrotnie szacunkowe koszty obietnic B.Komorowskiego. Łączne koszt wyborczych obietnic A.Dudy, przeliczony na okres kadencji szacowany jest na kwotę od 175 mld zł do ponad 290 mld zł. Rozbieżność wynika z faktu iż A.Duda, albo był mało konkretny, albo modyfikował wersje obietnic. Główne obietnice to obniżenie wieku przejścia na emeryturę lub, w innej wersji, powrót do wcześniejszych rozwiązań (cokolwiek to znaczy); bezpłatne przedszkola; podniesienie kwoty wolnej od podatku, 500 zł na dziecko w rodzinach ubogich. Szacunki nie obejmują skutków finansowych obniżenia wieku emerytalnego w kolejnych latach po zakończeniu kadencji. Tu, co oczywiste, pojawiają się już kosmiczne liczby. Dla zobrazowania podam, że łączna kwota maksymalna to niemal roczne wydatki polskiego budżetu lub, w ujęciu rocznym, dodatkowe 2%-3,5% deficytu rocznie i – w efekcie – wzrost zadłużenia. Generalnie skutki obietnic A.Dudy dla finansów publicznych byłyby katastrofalne.

Zupełnie kuriozalny jest pomysł A.Dudy na pomoc frankowiczom. A,Duda jest zwolennikiem pomysłu przeliczenia kredytu na zł po kursie wejściowym. Tu już szacunki mówią o 40-50 mld zł kosztów dla banków, co oznacza trzykrotność rocznego wyniku netto sektora, który nie dość że ma ratować SKOKi to jeszcze ma finansować obietnice wyborcze (podatek od aktywów). Obawiam się, że sam kandydat nie połapał się, iż wypowiada sprzeczne postulaty.

Nie chce mi się już komentować pomysłu opodatkowania sieci handlowych i zarzutów transferu pieniędzy za granicę. Kwota z podatku jest żałośnie niska, a kontrole skarbowe (m.in. z czasów rządów PiS!) nie potwierdziły zarzutów.

Jestem przekonany, że sam A.Duda niezbyt poważnie traktował swoje obietnice. Ich pełna realizacja nam nie grozi, bo to są kwoty monstrualne jak na możliwości finansów publicznych. Pomysły na ogół są nakierowane na wzbudzenie popularności wśród Polaków i ograniczają się do prostego, łatwego do zrozumienia przez obywateli, dawania kasy niemal do ręki. Warto przypomnieć, że pomysły B.Komorowskiego były nie dość że wielokrotnie mniejsze, to nakierowane głównie wspieranie tworzenia miejsc pracy i innowacyjności.

Można się tylko obawiać, że A.Duda będzie próbował niektóre ze swoich pomysłów realizować (lub w ograniczonej formie), by unicestwiać je w wyniku oporów rządu. Będzie więc dochodziło do konfliktów z rządem by móc powiedzieć że dokonywał starań, ale rząd wstrzymywał realizację pomysłów. Ewentualne przejęcie rządów przez PiS jesienią, absolutnie nic nie zmieni w kwestii realizacji wyborczych obietnic.

2.        Konstatacja.

Niema co ukrywać. Te wybory powiedziały nam coś o politykach (tzn. części z nich) a przede wszystkim o  społeczeństwie. I to dobitnie. Pierwsze to fakt iż  znaczna część społeczeństwa jest podatna na populizm,  tak naprawdę oczekuje i wręcz zachęca polityków do tego. To że ci sami ludzie potrafią potem powiedzieć, że politycy ich oszukują, jest już zadaniem dla psychologów/socjologów, a nie dla ekonomistów. Wyzwaniem dla ekonomistów jest co najwyżej podjęcie tematu niezwykle niskiej świadomości ekonomicznej obywateli. Nie ma więc żadnego sensu tracenie czasu na akademickie dyskusje na temat skąd bierze się populizm.

Wynik wyborów wskazuje, że znaczna część społeczeństwa tak po prostu i zwyczajnie potrafi wybrać polityka współodpowiedzialnego za skandal finansowy. A.Duda musiał mieć pełną świadomość kiedy kilka lat temu przykładał rękę do odsunięcia w czasie przejęcia kontroli nad systemem SKOK przez KNF. To nie żart i przesada, ale skandal ze SKOKami śmiało można nazwać największą aferą po 1989 r., biorąc pod uwagę rozmiar strat jakie pokrywa sektor bankowy (głównie za pośrednictwem BFG).

PS. Andrzej Duda, to kolejny z czołowych polityków PiS, który część oszczędności trzymał w euro. (wcześniej pisałem o G.Biereckim). Jak to więc jest z tym eur w PiS? Czyżby oficjalna niechęć do przyjęcia euro to tylko poza przed wyborcami? Pytam, bo szacunek polityków PiS do euro jest naprawdę godny podziwu.

Nie ma prostej odpowiedzi, na pytanie jaka ma być wysokość
wynagrodzenia minimalnego (WM)w relacji do średniego. Wg opracowań jakie miałem
okazję przejrzeć, wymienia się często wartości w przedziale 40%-45%
wynagrodzenia średniego. To są wskazania ekonomistów szukających kompromisu
pomiędzy racjami przedsiębiorców a racjami o charakterze społecznym. Co
bardziej liberalni ekonomiści wskazują opisywany wskaźnik na mocno niższym
poziomie  lub w ogóle kwestionują sens
istnienia czegoś takiego jak WM. Zaś ci o bardziej gołębich sercach wskazują
50% i większe wartości. UE jest pod tym względem nastawiona prospołecznie sugerując
zmierzanie w stronę 50%.

Nie ma co ukrywać, że odgórne ustalanie WM, to ingerencja w
relacje przedsiębiorca-pracownik. Ale to jedna racja, czy punkt widzenia. Jest
jeszcze szereg innych, które należy brać pod uwagę.

Najważniejszym argumentem są rynkowe realia. Zawyżanie WM
spowoduje spadek zatrudnienia oraz wzrost szarej strefy. Państwo ingeruje w
rynek, ale bezpośredni koszt interwencji rynkowej przerzuca na przedsiębiorców
i klientów tychże przedsiębiorców. Nie ma co ukrywać że im bardziej będziemy
chcieli podnieść WM, w tym większym stopniu przedsiębiorca będzie chciał
przenieść koszty na ceny usług i produktów. Stąd proces wzrostu WM powinien być
moim zdaniem dość ostrożny, czytaj powolny, by rynek powoli się oswoił ze
wzrostem cen. Przecucenie kosztów procesu podnoszenia WM nie da się w całości
przerzucić na pracodawców. Inna rzecz, ze o ich sytuacji materialnej wiemy
bardzo mało. A szkoda.

Dodatkowo proces powolnego podnoszenia WM powinien być
powiązanym z wymuszeniem na pracodawcach przestrzegania zasad zatrudniania,
ewidencji czasu pracy, wypłacania wynagrodzeń , składek na ZUS itd. Coroczne
wyniki PIP w tym zakresie wskazują, że wcale niemała część przedsiębiorców
świadomie lekceważy przepisy i przerzuca na pracowników finansowe ryzyko
funkcjonowania swoich firm.

Postulat szybkiego i znacznego podniesienia WM jest nośny
społecznie. Jest tu jednak wiele ryzyk. Najniższe wynagrodzenia dotyczą głównie
osób młodych oraz o zbyt słabych, jak na oczekiwania rynku pracy,
umiejętnościach i doświadczeniach zawodowych. Problemy te kumulują się w
regionach słabiej rozwiniętych gospodarczo i z problemami społecznymi. W
związku z tym trzeba pamiętać, że ustalając pułap WM poruszamy w bardzo trudnym
obszarze społecznym.

Dyskusja o poziomie WM ma swój wymiar makroekonomiczny. Mam
na myśli budżet państwa i , szerzej, finanse publiczne (ZUS itd.). Pracownicy z
bardzo niskimi wynagrodzeniami i ich rodziny stają się przedmiotem społecznego
wsparcia. Z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że osoby z najniższymi
obecnie wynagrodzeniami będą przez nas dotowane po przejściu na emeryturę. Mam
na myśli emeryturę socjalną oraz instrumenty pomocy społecznej. W pewnym sensie
więc społeczeństwo już obecnie decyduje się na finansowe wsparcie
przedsiębiorców poprzez akceptację niskich wynagrodzeń. Z pewnością jednak
przedsiębiorcy mogą to ocenić dokładnie odwrotnie.

Z czysto społecznego punktu widzenia, warto utrzymywać
obywateli poza strefą ubóstwa. Chodzi o dostęp do wiedzy, edukacji,
elementarnego wyposażenia (pralka, tv, a nawet komputer z dostępem do interneru
itd.) oraz dóbr kultury. Obywatel świadomy i wyedukowany, lepiej reaguje na
rynkowe bodźce. Korzystają też z tego przedsiębiorcy.

Obecny poziom WM nie pozwala na przyzwoite i bezpieczne
życie. Jeżeli przyjąć perspektywę jednoosobowego gospodarstwa domowego czy
rodziców z takim wynagrodzeniem plus dwójka dzieci, to jesteśmy niewiele ponad
progami tzw. relatywnego ubóstwa.

W dyskusji o WM kryje się też aspekt rozkładu wynagrodzeń w
społeczeństwie, dzielenia się dochodem narodowym, czyli po prostu szeroko
rozumiana sprawiedliwość społeczna. Oczywiście wiem, ze tą ostatnią różnie
można pojmować rozmaicie, czy nawet określać mianem socjalistycznego reliktem.
Nie ma co ukrywać, że mechanizm rynkowy nie działa idealnie i tyczy się to
również udziału w podziale owoców wzrostu gospodarczego. Jest tu też spór o to
czyj popyt jest lepszy dla gospodarki, wąskiej grupy tzw. bogatszych czy
szerokiej grupy skromniej uposażonych.

W rozważaniach o WM warto też dorzucić aspekt, nazwijmy to,
społeczno-polityczny.  Niskie
wynagrodzenia i życie w ubóstwie powoduje społeczne protesty i poszukiwanie
rozwiązania na płaszczyźnie politycznej, przez grupy społeczne  mające poczucie wykluczenia. W takim wypadku
po prostu wzrasta ryzyko głosowania na partie radykalne i o skrajnych poglądach
ekonomicznych. W efekcie najczęściej, jak udowadnia historia, tracą wszyscy.

Na koniec wymieniania perspektyw z jakim można i należy
postrzegać WM jest rola wynagrodzenia jako bodźca do działań. Nie ma co ukrywać
że im więcej będziemy płacić za niskie kwalifikacje, to ludzie mniej chętnie
będą je poprawiać. W dalszej kolejności dotknie nas problem prac, których
obywatele nie będą chcieli podejmować, bo nieatrakcyjne i nisko płatne. To
zjawisko dotknęło już kraje Europy Zachodniej.

Jak widać z powyższych rozważań, WM to konieczność szukania
ekonomicznego kompromisu. Narzucenie przez taki czy inny rząd zbyt wysokiej WM
czy tempa jej wzrostu w pierwszej kolejności uderza w bezpośrednio
zainteresowanych. Stąd tak duża ostrożność w podnoszeniu WM. Dość długo
utrzymywaliśmy w minionej dekadzie relację WM do wyn. średniego w przedziale
30%-35% (lata 2000-2007). Początkowo była to ostrożność w czasach dużego
bezrobocia, a potem brak potrzeby gdy wynagrodzenia rosły wskutek silnego
wzrostu gospodarczego. Wzrost relacji WM do średniego nastąpił w ostatnich 8
latach o ponad 8 pkt. procentowych. Jak widać wzrost przypadł na niełatwe
czasy, co oznacza że politykom nie zabrakło jednak odwagi. Po osiągnięciu
pułapu 42%, poprawa relacji WM do średniego została wstrzymana.

Nie mam nic przeciwko sięgnięcia pułapu 50% w ciągu kilku
najbliższych lat. Uważam jednak, że powinniśmy uelastycznić WM. Warto podjąć
temat regionalizacji WM i możliwości wstrzymania wzrostu a nawet obniżki w
przypadku poważniejszych kłopotów gospodarczych. Mówiąc inaczej: im większa
relacja WM do wyn. średniego, tym większa elastyczność w jego ustalaniu. Tu
niestety napotykamy na poważny opór związkowców.

Wysłuchałem niedawnej prezydenckiej debaty w publicznej telewizji z udziałem dziesięciu kandydatów i postanowiłem trochę sobie poużywać. Przyznam, że jako ekonomiście ciężko mi było tego słuchać, bo mam świadomość rozmiarów tychże obietnic. Źródłami finansowani obietnic nikt z kandydatów się nie przejmował. Być może dlatego, że wyborcy też nie chcą się tym zamartwiać. Wyborcy chcą wierzyć, że pieniądze, dużo pieniędzy, leżą odłożone lub schowane przed obywatelami przez polityków.

Pozwolą sobie na skomentowanie niektórych monotonnie powtarzanych argumentów, ale bez epatowania kwotami. Kto chce, może wierzyć, kto nie, to nie musi.

Integracja z UE, czy raczej dezintegracja. Generalnie wg większości konkurentów B.Komorowskiego UE to nieudany i podejrzany twór o niepewnej przyszłości. Nikt nie chce przypomnieć, że wejście do UE w 2004, to nie tylko sukces polityczny ale i gospodarczy. Pochwalić UE też nie wypada. Szkoda, bo UE to naprawdę ciekawy projekt, wymagający jednak wspólnego wysiłku i pokory.

Dość często pojawiał się wątek silnej Polski jako kraju skupiającego wokół siebie inne kraje. Na ogół chodziło o kraje Europy Środkowej. Tylko, że te kraju, na ogół będące już w UE, nie mają ochoty uznać naszego zwierzchnictwa i w miarę możliwości załatwiają swoje problemy bezpośrednio w Brukseli. Współpracują z Polską tylko wtedy gdy jest to opłacalne. Pomysły by budować silne związki gospodarcze lub polityczne z Białorusią lub Chinami, pozostawiam bez komentarzy. Krótko mówiąc, chcemy budować mocarstwową Polskę, tylko brak chętnych krajów by nam się podporządkować.

Nikt z kandydatów nie poruszał wątku naszej przyszłości w UE. Na razie, powiedziałbym, że jesteśmy za dalszą integracją i jeszcze bardziej przeciwko niej. O euro chyba nikt już nie wspominał, bo to jest teraz passe. Naopowiadano społeczeństwu przez lata takich głupot o euro (a ostatnio P.Duda), że nawet obecny prezydent unikał w kampanii tego tematu.

Wysokie podatki. Oczywiście płacimy za dużo, twierdzą kandydaci. To standard każdego polityka chcącego zdobyć popularności czy wybrać wybory prezydencie. Otóż co roku Eurostat publikuje kilka cyklicznych opracowań o podatkach w UE i pozostałych obciążeniach (składki zdrowotne, emerytalne itp.). Polska jest krajem o relatywnie niskim poziomie opodatkowania czy – jak kto woli – poziomu redystrybucji do PKB. Proponuje zajrzeć do zakładki Database, gdzie Eurostat udostępnia morze danych. Ta bolesna prawda o poziomie opodatkowania nie przebija się w mediach, o co mam pretensje również do przedstawicieli mediów.

Zwiększyć wydatki, wydobyć Polaków z biedy, rozdawać zasiłki itd. Proszę bardzo. Możemy rozdawać, ale wpierw politycy muszą wskazać skąd zdobędziemy kasę.  No bo skąd pieniądza skoro kandydaci na prezydenta chcą radyklanie obniżyć podatki. Wynikiem realizacji ubytków w podatkach proponowanych w debacie byłoby zmniejszenie stronnych wpływów budżetu centralnego śmiało o 10%-20%. A realizacja pomysłów na wydatki (np. po 500 zł na dziecko wg P.Dudy) dałaby w efekcie kilkadziesiąt mld zł deficytu. Nie wiadomo śmiać się czy płakać.

Zabierzemy bankom i sieciom handlowym. Zawsze mnie intrygowało, dlaczego im. Bo są synonimem bogactwa i zagranicznego kapitału? W Polsce jest więcej branż w dobrej sytuacji, ale na nie politycy nie zerkają. Politykom zadałbym pytanie odnośnie sieci handlowych. Dlaczego do tej pory nikt nie napuszczał na nie aparatu skarbowego, dlaczego nie dokonał analiz wywożonych zysków. A może dlatego, że kwota okazałaby się (o ile w ogóle) bardzo mała? Wynik netto banków w ostatnich latach to rząd 15 mld zł. Zabrać wszystkiego nie można, bo każdy ma prawo do zysków, a ponadto trzeba pokryć dziurę po wypłatach BFG na SKOKi. Powiedzmy, że dmuchniemy bankom 5 mld. Tylko że to jest mikroskopijna niemal kwota w porównaniu z makabrycznym deficytem jaki nam powstanie po realizacji obietnic polityków. Proszę też pamiętać, że jeśli banki, jak chcą politycy, mają być ukarane za kredyty hipoteczne w CHF, to przy realizacji pomysłów polityków, banki stracą miliardy złotych i na programy społeczne nic nie zostanie.

Emerytury. Ok. ja też mam wątpliwości czy w wieku 67 lat będę się do czegoś nadawał. Mimo to proponuje spojrzeć na prognozy demograficzne i skalę deficytu FUS jak nic nie zrobimy. Te dane są łatwo dostępne w internecie. Podjęta przez rząd PO-PLS reforma (w tym wydłużenie wieku) nie załatwia problemu, a jedynie pozwala w przyszłości zmniejszyć zagrożenie (deficyt FUS) do skali z którą być może sobie poradzimy. Można się zgodzić na kilka pomysłów, ale pod warunkiem wczesnego rozpoczęcia pracy lub dodatkowego samodzielnego oszczędzania itd. B.Komorowski zaakceptował zmiany emerytalne bo, w przeciwieństwie do obecnych rywali, zdawał sobie sprawę ze skali zagrożenia.

Hit kampanii: kwota wolna od podatku. Polacy uwierzyli, że są oszukiwani. Politycy w trakcie debaty w tv publicznej, jak najbardziej ich w tym przeświadczeniu utrzymywali. Owszem z malutką kwotą wolną jesteśmy ewenementem w Europie, To trochę relikt rozwiązań jakie przyjęliśmy tworząc PIT. Proponowałbym jednak zestawić to z kwotami ulg, pomocy społecznej, transferów społecznych itd. jakie otrzymują podatnicy. Podnoszenie kwoty wolnej będzie wymagało zmian po stronie transferów (np. pomoc społeczna) i pułapów pomocy (zmiany zasad udzielania wsparcia). W zależności od wariantu kwoty wolnej, budżet traciłby na wpływach kilka, do kilkunastu mld. To ubytek na tyle duży, ze musiałby być czymś zrekompensowany. Jakimś rozwiązaniem byłoby podwyższenie kwoty wolnej rozciągnięte na lata, czyli metoda bardzo drobnych kroków.

Nie chciałbym być odebrany jako oportunista twierdzący, że nic już nie można zrobić. Owszem można, ale małymi krokami i w większości przypadków wskazując komu odbieramy (wpływy) lub zabieramy by przekazać innym. I właśnie rolą polityków jest wskazywanie kto lub co wymaga wsparcia a co lub kto już może lub musi bez wsparcia się obyć.

Polecam zajrzeć …

http://opinieekonomiczne.blox.pl/2012/09/Skad-pieniadze-na-polityke-spoleczno-gospodarcza.html